Էկոհամակարգ - ֆիզիկա-քիմիակենսաբանական գործընթացների համակարգ է:
Էկոհամակարգը՝կենդանի օրգանիզմների համալիրի, այն շրջապատող անկենդան միջավայի և դրանց բազմատեսակ փոխհարաբերությունների ամբողջությունն
Էկոհամակարգերի օրինակներ են անտառները, լճերը, ծովերը, գետերը, անապատները:
Էկոհամակարգերի կարևորագույն հատկանիշներն են ամբողջականությունը, շրջանառությունը, էներգիայի մուտքը և հոսքը, կլիման, սննդային շղթայի առկայությունը:
կլիմա- ջերմաստիճանը, խոնավությունը, լուսավորման ռեժիմները
շրջանառություն-օրգանական միացությունները, որոնք նյութերի և էներգիայի շրջապտույտում միավորում են բիոտիկ և աբիոտիկ մասերը.
Էներգիայի մուտք և հոսք- բավարար էներգիայի պայմաններում օրգանիզմների բազմանալու կարողությունը
Ամբողջականություն-Կենդանի օրգանիզմների փոխկապակցվածությունը միմյանց ու բնական միջավայրին`էներգիայի ու նյութերի փոխանակման հաշվին
Կայունություն- Առավել կարևոր է հավասարակշռության պահպանումը`անբարենպաստ պայմաններին դիմակայելու ու այդ պայմաններում վերարտադրողականություն ապահովելուկարողություն:
Մարդու գործունեության հետևանքով ստեղծվել են հատուկ նպատակի ծառայող էկոհամակարգեր, որոնք անվանում են ագրոէկոհամակարգեր: Ագրոէկոհամակարգերի օրինակներ են մարգագետինները. այգիները, բանջարանոցները, խոշոր անասնապահական համալիրները և այլն:
Ամբողջականություն-Կենդանի օրգանիզմների փոխկապակցվածությունը միմյանց ու բնական միջավայրին`էներգիայի ու նյութերի փոխանակման հաշվին
Կայունություն- Առավել կարևոր է հավասարակշռության պահպանումը`անբարենպաստ պայմաններին դիմակայելու ու այդ պայմաններում վերարտադրողականություն ապահովելուկարողություն:
Նրանք ունեն մի շարք դրական և բացասական առանձնահատկություններ:
Ագրոէկոհամակարգերում մարդիկ կարող են ավելացնել այն տեսակների քանակը, որն իրենց անհրաժեշտ է, և վերացնել կամ նվազեցնել այլ տեսակները: Դրա նպատակը առավել բարձր արտադրանք ստանալն է:
Սակայն դրա հետևանքով աճեցված տեսակները ավելի զգայուն են դառնում հիվանդությունների և վնասատուների բազմացման նկատմամբ, և այդ քայլով մարդիկ խախտում են էկոհամակարգերի կայունությունը, որը նրա կարևոր հատկանիշներից է:
Էկոհամակարգերում էներգիայի աղբյուրը Արեգակն էր, իսկ ագրոէկոհամակարգում միայն Արեգակի աղբյուրը բավարար չէ: Անհրաժեշտ են լրացուցիչ էներգիայի աղբյուրներ՝ պարարտանյութեր, թունաքիմիկատներ և մարդու մշտական գործունեություն:
Ագրոէկոհամակարգերում մշակաբույսերի հերթափոխը կատարվում է մարդու ցանկությամբ, որը բացասաբար է ազդում հողի բերրիության վրա:
Ագրոէկոհամակարգերի առավել բացասական կողմն այն է, որ նրանք չեն կարող գոյատևել առանց մարդու գործունեության ու ֆիզիկական աշխատանքի, այսինքն ի վիճակի չեն ինքնավերականգնվելու, այդ պատճառով էլ կոչվում են անկայուն համակարգեր:
Ածխաթթու գազ, ֆոսֆոր, ազոտ
Ածխածին-Կենսոլորտում ածխածինն հիմնականում հանդիպում է իր ավելի շարժուն ձևով (CO2): Ածխաթթու գազի միգրացիաn ունի երկու ճանապարհ:
Առաջին ճանապարհ-.ածխաթթու գազը կլանվում է ֆոտոսինթեզի ժամանակ, որի արդյունքում սինթեզվում են բույսերի հյուսվածքները կազմող գլյուկոզն ու այլ օրգանական նյութեր:
Երկրորդ ճանապարհ-Կատարվում է ծովային ավազաններում: Ածխաթթու գազը միանում է այլ նյութերի և կրաքարերի տեսքով կուտակվում ջրային ավազանների հատակին, օգտագարծվում ծովային օրգանիզմների կողմից` վերջիններիս կմախքի կազմավորման գործում: Այնուհետև, մահացած օրգանիզմների մնացորդները իջնում են ծովերի ու օվկիանոսների հատակն ու առաջացնում կրաքարի կուտակումներ:
Ածխածնի հոսքի նվազելու հետևանքով, դրա երկու շրջանառություններն էլ կխախտվեն:
Ֆոսֆոր-Մեծ է ֆոսֆորի կենսաբանական ու կենսաքիմիական դերը կենդանի բջջի կանքում: Առանց ֆոսֆորի հնարավոր չի սպիտակուցների սինթեզը: Այն մտնում է ուղեղի, կմախքի հյուսվածքների, խեցիների կազմի մեջ:
Ազոտ-Ազոտի հոսքի նվազման հետևանքով հնարավոր չի լինի իրականացնել սպիտակուցների սինթեզ և կխախտվի դրանց շրջանառությունը էկոհամակարգերում:
Ածխածին-Կենսոլորտում ածխածինն հիմնականում հանդիպում է իր ավելի շարժուն ձևով (CO2): Ածխաթթու գազի միգրացիաn ունի երկու ճանապարհ:
Առաջին ճանապարհ-.ածխաթթու գազը կլանվում է ֆոտոսինթեզի ժամանակ, որի արդյունքում սինթեզվում են բույսերի հյուսվածքները կազմող գլյուկոզն ու այլ օրգանական նյութեր:
Երկրորդ ճանապարհ-Կատարվում է ծովային ավազաններում: Ածխաթթու գազը միանում է այլ նյութերի և կրաքարերի տեսքով կուտակվում ջրային ավազանների հատակին, օգտագարծվում ծովային օրգանիզմների կողմից` վերջիններիս կմախքի կազմավորման գործում: Այնուհետև, մահացած օրգանիզմների մնացորդները իջնում են ծովերի ու օվկիանոսների հատակն ու առաջացնում կրաքարի կուտակումներ:
Ածխածնի հոսքի նվազելու հետևանքով, դրա երկու շրջանառություններն էլ կխախտվեն:
Ֆոսֆոր-Մեծ է ֆոսֆորի կենսաբանական ու կենսաքիմիական դերը կենդանի բջջի կանքում: Առանց ֆոսֆորի հնարավոր չի սպիտակուցների սինթեզը: Այն մտնում է ուղեղի, կմախքի հյուսվածքների, խեցիների կազմի մեջ:
Ազոտ-Ազոտի հոսքի նվազման հետևանքով հնարավոր չի լինի իրականացնել սպիտակուցների սինթեզ և կխախտվի դրանց շրջանառությունը էկոհամակարգերում:
No comments:
Post a Comment